Nog niet zo heel lang geleden gingen we naar een reisbureau om een reis te boeken, gingen we naar de bank om een rekening te openen en gingen we naar een winkel om kleding te kopen. Tegenwoordig zijn deze werelden, door de komst van nieuwe technologieën, behoorlijk veranderd. Reizen boeken we via internet, een rekening openen we via een app en kleding kopen we via een platform waar meerdere aanbieders hun producten aanbieden.
Deze mogelijkheden zijn voortgekomen op basis van nieuwe technologische mogelijkheden en samenwerkingen tussen diverse partijen. Heb je wel eens bedacht hoeveel partijen er direct, en geheel geautomatiseerd, samenwerken bij het kopen van een kledingstuk via een willekeurige website?
Op de site kan je het aanbod zien van diverse aanbieders. Deze worden niet allemaal centraal opgeslagen, maar beschikbaar gesteld middels moderne technologieën. De prijs, voorraad en andere gegevens worden bij het zoeken direct opgehaald bij de aanbieder.
Wanneer je het desbetreffende kledingstuk hebt gevonden, kan je aangeven wanneer het pakket bezorgd dient te worden. Via open integraties wordt verbinding gelegd met de transporteurs welke aangeven wanneer er bezorgd kan worden in jouw buurt. Daarna wordt er via iDeal contact gelegd met je bank en wordt de betaling gedaan. Bij het bezorgen krijg je direct een (push-) melding op je app dat het pakket is afgeleverd.
Hoe gaat dat nu in de zorg?
Wanneer je verwezen wordt door de huisarts, doet deze een (digitale) verwijzing. Hierbij stuurt hij een brief mee met de benodigde gegevens. Op dat moment ben je in handen van de tweede lijn. Zij bepalen of je een afspraak kan maken via een portaal of dat je bijvoorbeeld gebeld wordt voor een afspraak. De informatie van de huisarts is veelal niet herbruikbaar in het dossier van de specialist, maar alleen raadpleegbaar via de gestuurde brief.
In de zorgorganisatie zijn diverse systemen die allen zo veel mogelijk informatie zelf opslaan om de bewerkingen te kunnen doen. Honderden systemen per ziekenhuis zijn geen uitzondering. Allerlei berichten worden over en weer gestuurd tussen deze systemen, zodat elk systeem zo veel mogelijk op de hoogte is om de benodigde functies uit te kunnen voeren.
Een integraal overzicht over de patiënt is dan ook per definitie verspreid over meerdere applicaties, zelfs bij de zorginstellingen die hebben gekozen voor een best-of-suite systeem (zoals Elektronische Patiëntendossiers HiX of Epic). Voor de opslag van (röntgen)foto’s, echo’s en scans zijn weer aparte beeldmanagementsystemen nodig.
Ontwikkelingen in de zorg
Samenwerking en uitwisseling zijn twee kernwoorden die de komende periode steeds actueler worden in de zorg. Samenwerking in de gehele lijn (van huisarts, ziekenhuis, thuiszorg, GGZ, etc.) is essentieel om de patiënt in de toekomst goed en betaalbaar te kunnen blijven behandelen. Voor deze samenwerking is de uitwisseling van gegevens essentieel, op een moderne en uniforme manier. Ook de patiënt zal een steeds grotere regierol in zijn/haar zorgproces krijgen. Hiervoor is ook verdere integratie nodig van de patiënt in zijn eigen zorgproces. Het MedMij programma heeft hierin een belangrijke rol om de patiënt toegang te geven tot de belangrijkste gegevens.
Vergelijk het met het kopen van een kledingstuk: de patiënt wil kiezen waar hij/zij behandeld wil worden, ondanks dat zijn behandeling wellicht reeds verspreid is tussen meerdere zorgaanbieders (bijvoorbeeld: algemeen ziekenhuis, UMC, revalidatiekliniek en fysiotherapeut). De patiënt wil hierin zelf een keuze hebben, net zoals hij het juiste kledingstuk kan kiezen. Daarbij zullen de gegevens tussen deze zorgverleners integraal overgedragen en beschikbaar moeten worden. Daarvoor zullen al deze specialisten tussentijds moeten samenwerken, bijvoorbeeld middels een MultiDisciplinair Overleg (MDO). Deze informatie zal beschikbaar moeten zijn tussen de partijen, net zoals de webshop weet wanneer het pakketje door de transporteur is afgeleverd en overgegaan kan worden tot facturatie. Daarbij dient de behandeling conform de voorwaarden van de zorgverzekeraar te zijn zodat deze de rekening kan betalen, eventueel met eigen bijdrage van de patiënt. Net zoals de betaling van het kledingstuk via iDeal.
Wat is er nodig?
Voor zo’n toekomstige gewenste situatie moeten er nog wel wat zaken gerealiseerd worden. Vaak mag een zorgorganisatie al blij zijn als er een binnen de instelling een eenduidig en compleet beeld van de patiënt is waarbij alle systemen integraal samenwerken, laat staan bij het uitwisselen met andere zorgverleners.
Voor een goede informatievoorziening met dergelijke interoperabiliteit is een vernieuwde informatiearchitectuur noodzakelijk. Hiervoor heeft NICTIZ een Interoperabiliteitsmodel, bestaande uit verschillende (architectuur)lagen gemaakt. De kern van dit model is dat er, voor het juist kunnen samenwerken en het kunnen uitwisselen van gegevens, op alle lagen van dit model de juiste afspraken gemaakt dienen te worden.
Figuur 1: Interoperabiliteitmodel van NICTIZ (https://www.nictiz.nl/standaardisatie/interoperabiliteit/)
Organisatie: welke organisatie(onderdelen) zijn betrokken en welke verantwoordelijkheden en bevoegdheden hebben deze organisaties?
Zorgproces: in welke zorgprocessen wordt er samengewerkt en welke koppelvlakken en overdrachtsmomenten bestaan hier?
Informatie: welke informatiestandaarden worden er gebruikt om een eenheid van taal te creëren?
Applicatie: op welke manier wordt de informatie tussen de applicaties uitgewisseld
IT-infrastructuur: Via welke infrastructuur wordt de informatie uitgewisseld?
Nieuws onder de zon?
Het Interoperabiliteitsmodel van NICTIZ geeft geen verdere invulling van de diverse lagen. Een dergelijk model kan dan ook op oude technologie ingevuld worden. Veel van de huidige uitwisselingen binnen en tussen zorginstellingen (bijvoorbeeld HL7 v2.x, XDS (IHE) en EDIFACT) zouden ook in dit model ingevuld kunnen worden.
Echter, om te kunnen blijven voldoen aan de wijzigingen op de bovenste lagen (samenwerking in de keten, verdere informatieoverdracht etc.) zullen ook de onderste (meer technische) lagen (zoals infrastructuur, koppelingen, etc.) zich aan moeten passen aan deze nieuwe wereld.
Neem bijvoorbeeld het versturen van alle NAW-gegevens van een patiënt naar de gehele regio wanneer de patiënt zich inschrijft in het ziekenhuis. Dat is natuurlijk niet wenselijk. Uitgangspunt van deze nieuwe technologieën is dat alleen de gegevens verstuurd en/of opgehaald worden wanneer het nodig is in het proces, en dat de gegevens zoveel mogelijk bij de bron blijven. Applicaties en infrastructuren zullen zich dus moeten aanpassen aan deze nieuwe wereld, en nieuwe technieken moeten omarmen (bijvoorbeeld het gebruik van voor verdere integratie en gegevensuitwisseling).
Het is essentieel om in de architectuur rekening te houden met de veranderende markt en hier voor alle lagen in bovenstaand model keuzes en richtlijnen te maken. Alleen op deze manier is het mogelijk (en betaalbaar) te kunnen blijven voldoen aan het veranderende landschap en bijbehorende wet- en regelgeving.
Hoe Beter Healthcare jouw organisatie hierbij kan helpen
Beter Healthcare helpt graag bij deze transitie. Onze consultants kennen de zorg van binnenuit en weten als geen ander wat nodig is om een goede, en toekomst vaste, architectuur tot stand te brengen. Wij kunnen je onder andere ondersteunen met:
- Strategie en visie op samenwerking en uitwisseling;
- Uitwerken van de (Enterprise) architectuur;
- Aansluiten als zorgverlener op de infrastructuur van de patiënten/ cliënten (zie hiervoor bijvoorbeeld ook: MedMij);
- Inzicht geven op gevolgen van (eerdere en komende) keuzes;
- Realiseren van toekomstbestendige integraties.
